Artsen zonder Grenzen: onmenselijke detentie van ruim 2.500 mensen in Litouwen moet nu stoppen

Organisatie getuige van misbruik, geweld en mentale problemen

Amsterdam, 6 mei 2022- Ruim 2.500 mensen worden negen maanden nadat zij de grens bij Belarus overstaken nog steeds vastgehouden in Litouwen onder onmenselijke omstandigheden. Artsen zonder Grenzen maakt zich grote zorgen over hun geestelijke gezondheid en roept de Litouwse autoriteiten op om ze onmiddelijk vrij te laten.

Artsen zonder Grenzen biedt mentale en medische zorg in twee detentiecentra in Litouwen. In deze detentiecentra worden de meeste mensen sinds 2021 vastgehouden zonder uitzicht op vrijlating. Zij zijn afkomstig uit Irak, Dr Congo, Syrië, Kameroen en Afghanistan. Velen vrezen vervolging of de dood als zij terugkeren naar hun land van herkomst.

“Teams van Artsen zonder Grenzen zijn getuige van de mentale problemen bij asielzoekers en migranten als gevolg van de detentie,” zegt Georgina Brown, landencoördinator voor AzG in Litouwen. “Deze problemen onstaan onder meer doordat zij geen eerlijke asielprocedure krijgen. Ook is er geen gespecialiseerde zorg voor psychysche stoornissen of voor slachtoffers van marteling en sexueel geweld. Het vasthouden van deze mensen moet onmiddelijk stoppen en zij moeten zo snel mogelijk een eerlijke asielprocedure krijgen.”

“Ook hier is helaas weer sprake van een dubbele moraal aangezien tienduizenden vluchtelingen uit Oekraïne wel welkom zijn in Litouwen en niet in detentiecentra worden vastgehouden”, zegt Judith Sargentini, directeur voor Nederland Artsen zonder Grenzen.

Desastreuze impact Europees migratiebeleid

Europees migratiebeleid gericht op het beperken van migratie en uitbreiden van detentie heeft een desastreuze impact op de mentale gezondheid en het algehele welbevinden van asielzoekers en migranten. Tussen januari en maart behandelde psychologen van Artsen zonder Grenzen 98 mensen, 60 procent van hen had angstklachten. Bij de meerderheid werden de angstklachten veroorzaakt door de omstandigheden in de detentiecentra. Sommige mensen doen zelfmoordpogingen.

Gewelddadige bewakers

Veel gedetineerden geven aan dat de bewakers gewelddadig zijn. In maart van dit jaar zag een verpleegkundige van AzG dat een psychriatische patiënt met geweld op de grond werd geworpen, werd geboeid en naar een isoleercel werd gebracht. In de cel verwondde hij zichzelf met een scherp object. De verpleegkundige werd toegang tot de cel geweigerd. Recent gaven psychologen van AzG steun aan drie mensen die sexueel misbruikt waren in de detentiecentra. Op verzoek van AzG werden zij na lang wachten overgebracht naar een ander detentiecentrum.

Kwetsbare mensen

Er zijn momenteel geen alternatieven voor detentie voor kwetsbare mensen. Sinds januari 2022 heeft AzG 50 mensen behandeld die te maken hebben gehad met marteling of sexueel geweld in het land van herkomst. Teams van de organisatie hebben kwetsbare mensen, waaronder psychiatrische patiënten die bescherming nodig hebben doorverwezen naar de UNHCR.

Oproep tot vrijlaten asielzoekers en migranten

Artsen zonder Grenzen roept de Litouwse autoriteiten op een einde te maken aan het gevangenschap van asielzoekers en migranten in Litouwen. Al deze mensen moeten bescherming krijgen en alternatieven voor detentie. Want als zij in gevangenschap blijven nemen het misbruik, geweld en de mentale problemen toe.