AzG staakt noodgedwongen hulp in kamp Zamzam, Noord-Darfur

Port Soedan / Amsterdam, 24-02-2025 - Artsen zonder Grenzen (AzG) stopt noodgedwongen alle medische activiteiten in kamp Zamzam (Soedan). Het toenemende geweld maakt het te gevaarlijk om hulpverleners en patiënten te beschermen. Ondanks de hongersnood en de enorme humanitaire nood kan AzG niet langer verantwoord werken in het kamp. 

De Rapid Support Forces hebben hun offensief de afgelopen weken opgevoerd en meermaals aanvallen uitgevoerd op kamp Zamzam, vooral op 11 en 12 februari. In de eerste drie weken van februari behandelde AzG 139 gewonde patiënten in het veldhospitaal, voornamelijk met schotwonden en verwondingen door granaatscherven. Het hospitaal is echter niet uitgerust voor trauma-operaties, omdat het gericht is op de bestrijding van ernstige ondervoeding in het kamp. 

Toename geweld dwingt Artsen zonder Grenzen tot vertrek 

"Elf patiënten zijn in ons hospitaal overleden, onder wie vijf kinderen, omdat we hen niet goed konden behandelen en niet konden doorverwijzen naar het Saudische ziekenhuis in El Fasher – de enige instelling in de regio met chirurgische capaciteit. In december en januari werden twee van onze ambulances, die patiënten naar El Fasher brachten, beschoten. Nu is de situatie nog gevaarlijker, waardoor veel mensen vastzitten, ook patiënten die dringend een trauma-operatie of spoedkeizersnede nodig hebben," zegt Yahya Kalilah, landencoördinator in Soedan. 

Hartverscheurende beslissing, maar onvoldoende veiligheidsgaranties 

"Het stopzetten van onze hulpverlening is een hartverscheurende beslissing. Meer dan twee jaar lang hebben onze teams alles op alles gezet om zorg te bieden in extreme omstandigheden. Maar nu de strijd om El Fasher kamp Zamzam heeft bereikt, kunnen we onze medewerkers geen veiligheid meer garanderen. Geweld, bevoorradingsproblemen, het tekort aan ervaren personeel en de onzekerheid over een veilige evacuatie dwingen ons deze keuze te maken," aldus Kalilah. 

Kamp Zamzam biedt onderdak aan zo’n 500.000 mensen die uit de regio zijn gevlucht. Zij hebben brandstichting, plunderingen, seksueel geweld, moorden, mishandelingen en ander geweld meegemaakt in en rond El Fasher. 

AzG maakt zich grote zorgen over de veiligheid van zowel zijn medewerkers als de honderdduizenden mensen in kamp Zamzam. De organisatie roept de Rapid Support Forces, de Joint Forces en alle gewapende groeperingen in het gebied op om burgers te beschermen en hen veilig te laten vertrekken. 

Hulpverleners steeds vaker doelwit van aanvallen 

Het stopzetten van de medische activiteiten in kamp Zamzam staat niet op zichzelf. Wereldwijd ziet AzG dat medische faciliteiten, personeel en patiënten steeds vaker het doelwit worden van geweld. De bescherming die zij volgens het internationaal humanitair recht zouden moeten genieten, wordt steeds minder gewaarborgd. Volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is het aantal aanvallen op medische infrastructuur en hulpverleners explosief gestegen. In 2020 raakten 322 gezondheidswerkers gewond en werden 249 gedood. In 2024 waren dat er respectievelijk 1.713 en 886. “Het gebrek aan bescherming van patiënten en hulpverleners in noodsituaties bedreigt het hele internationale systeem van humanitaire hulpverlening," zegt Karel Hendriks, directeur van Artsen zonder Grenzen Nederland.

Nederland moet zich hard maken voor bescherming hulpverlening 

Recentelijk heeft een grote meerderheid in de Tweede Kamer, via de motie Dobbe/Hirsch, zich opnieuw uitgesproken voor een leidende rol van Nederland bij de bescherming van hulpverleners. AzG roept minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken dan ook op om invloedrijke staten die betrokken zijn bij de oorlog in Soedan aan te spreken op hun verplichting om medische missies te beschermen en alle obstakels voor humanitaire en medische noodhulp weg te nemen. Daarnaast zou Nederland stappen moeten zetten om mensen die geweld plegen tegen hulpverleners te vervolgen en staten hiervoor aansprakelijk te stellen. 

AzG blijft zoeken naar manieren om veilig hulp te bieden 

In Noord-Darfur blijft AzG noodhulp verlenen in Tawila en zoekt de organisatie naar manieren om mensen in Zamzam en El Fasher te helpen zonder medewerkers in gevaar te brengen. In West-, Centraal- en Zuid-Darfur en andere delen van het land blijven onze teams reageren op de enorme ondervoedings- en gezondheidscrisis. 

AzG herhaalt zijn dringende oproep om de humanitaire hulpverlening drastisch op te schalen in alle gebieden waar dat nog mogelijk is.