Artsen zonder Grenzen stopt medische activiteiten na 7 jaar in detentiecentra Tripoli

Amsterdam, 22 december 2023 - Na zeven jaar medische en humanitaire zorg aan vluchtelingen en migranten in Tripoli te hebben verleend, stopt Artsen zonder Grenzen (AzG) al haar medische activiteiten in de Libische hoofdstad. De omstandigheden in de overbevolkte detentiecentra zijn al die jaren onveranderd gebleven, blijkt uit een rapport met de bevindingen van AzG van de afgelopen jaren. Mensenrechtenschendingen zijn aan de orde van de dag, mensen kwijnen weg en ze zijn compleet op zichzelf aangewezen. De situatie in de twee detentiecentra is mede het gevolg van de Europese samenwerking met Libië, concludeert AzG op basis van de bevindingen.

Grootschalig misbruik en geweld 

Het rapport gaat in op het grootschalig misbruik in de detentiecentra Abu Salim en Ain Zara in Tripoli, Libië. Hiervan waren teams van AzG afgelopen zeven jaar getuige. De gevangenissen zijn ernstig overbevolkt en er is een groot gebrek aan voedsel, water, sanitaire voorzieningen en medische zorg. In Abu Salim, waar alleen vrouwen en kinderen worden vastgehouden, vertelden vrouwen hoe ze werden onderworpen aan het fouilleren van intieme lichaamsdelen, mishandeling, aanranding en verkrachting. In Ain Zara vertelden gedetineerde mannen over dwangarbeid, afpersing en andere mensenrechtenschendingen, waaronder de dood van minstens vijf mensen door geweld of een gebrek aan toegang tot levensreddende medische zorg.  

Djoen Besselink, Operational manager van AzG voor Libië: "We zijn nog steeds geschokt door wat we hebben gezien in de detentiecentra van Abu Salim en Ain Zara. Honderden mensen zitten in cellen op elkaar gepropt en zijn gedwongen om in zitpositie te slapen. Mensen worden volkomen ontmenselijkt en worden elke dag blootgesteld aan wrede en mensonterende omstandigheden en behandeling. Ze lopen een groot risico op fysiek en mentaal letsel.”  

Toegang tot centra ontzegd  

AzG moet voortdurend keuzes maken waar in actie te komen en waar hulp te bieden. Het besluit om alle medische activiteiten in Tripoli te stoppen, is hier een gevolg van. Daarbij werd AzG herhaaldelijk de toegang tot mensen in de detentiecentra in Tripoli geweigerd waardoor AzG niet goed hulp kon bieden. Ruim een jaar lang, vanaf oktober 2022, kregen de teams nauwelijks toegang tot cellen om medische triage uit te voeren, werden medicijnen en humanitaire hulp, waaronder dekens, kleding, luiers, sanitaire artikelen en babymelk, in beslag genomen en was er sprake van inbreuk op het medisch beroepsgeheim. Uiteindelijk werd AzG volledige toegang tot de centra ontzegd. 

Schadelijk Europees migratiebeleid

AzG heeft na zeven jaar ervaring in de detentiecentra vastgesteld dat de situatie daar deels te wijten is aan de samenwerking tussen de EU en Libië. De EU voorziet de Libische kustwacht van schepen die voorkomen dat mensen het land verlaten. Dit leidt tot zorgen bij AzG, want met het recente migratiepact zou de EU mogelijk meer afhankelijk worden van dubieuze migratieovereenkomsten met landen zoals Libië. AzG vindt dat de EU geen deals over migratie meer moet sluiten zonder garanties voor de bescherming van mensenrechten van vluchtelingen. Omdat Libië geen adequate bescherming biedt, pleit AzG voor het stoppen van samenwerking met dat land. Bovendien moeten er veilige en legale routes komen voor vluchtelingen, waarbij ze altijd humaan behandeld worden.